W 2018 roku weszło w życie nowe rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości Technologii w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji, które dotyczy wszystkich urządzeń UTB podlegających dozorowi technicznemu. Przepisy te wprowadzają obowiązek odtworzenia przebiegu eksploatacji urządzenia transportu bliskiego, dokonania oceny jego stanu technicznego i określenia resursu.
Resurs określany jest jako żywotność urządzenia transportu bliskiego. Stanowi on stosunek liczby cykli pracy i stanu obciążenia urządzenia w konkretnym okresie eksploatacji. Cykl pracy obejmuje takie czynności jak podniesienie ładunku, transport oraz opuszczenie w wymaganym miejscu. Resurs określany jest również jako żywotność urządzenia transportu bliskiego. W przypadku konstrukcji stalowych resurs określany jest liczbą cykli, natomiast przy mechanizmach o zharmonizowanym okresie eksploatacji z nominalnym obciążeniem – liczbą godzin. Szacowanie stopnia wykorzystanie resursu dotyczy wszystkich UTB podlegających nadzorowi technicznemu.
Resurs UTB
Szacowanie resursu pozwala nie tylko na monitorowanie i rejestrowanie kluczowych parametrów eksploatacji urządzenia, ale również umożliwia precyzyjne prognozowanie momentu, w którym niezbędne będzie przeprowadzenie przeglądu. To sprawia, że resurs UTB przyczynia się do obniżenia ryzyka awarii i wypadków, a w konsekwencji zwiększa czas dostępności urządzenia i ogranicza zdarzenia prowadzące do wyłączenia go z ruchu.
Stopień wykorzystania resursu zależy od rodzaju urządzenia transportu bliskiego, a także od jego elementu. Najintensywniej wykorzystywanym elementem w urządzeniach dźwignicowych jest mechanizm podnoszenia i to właśnie ten resurs wymaga najczęstszych kontroli.
Kontrola stopnia wykorzystania urządzenia
W sytuacji, gdy resurs UTB nie jest możliwy do oszacowania na podstawie posiadanej dokumentacji, wtedy należy określić resurs na podstawie wytycznych dla konkretnego urządzenia. W niektórych maszynach resurs może zostać oszacowany na podstawie cykli roboczych, np. przy podestach ruchomych ustalono wartość resursu na 40 000 do 100 000 cykli, a w żurawiach przenośnych – na 30 000 do 200 000 cykli. Inaczej określa się resurs dla podestów załadowczych, dźwigników hakowych i bramowych – w tym przypadku stan wykorzystania resursu jest ustanawiany na podstawie aktualnej wiedzy technicznej i dobrej praktyki inżynierskiej.
Prawidłowe określenie stopnia wykorzystania resursu urządzeń eksploatujących wymaga regularnego prowadzenia odpowiedniego rejestru warunków eksploatacji UTB oraz jego poszczególnych elementów.
